Sixteenth blog post

Als ik heel eerlijk ben, dan hoefde het initieel voor mij niet zo nodig, dat hele verhuizen naar een ander land. Ik had al eens een aantal jaren in het buitenland gewoond, was weer teruggekomen in Nederland en had er mijn weg opnieuw gevonden. Ik had een carrièreswitch achter de rug en had die nieuwe carrière zorgvuldig opgebouwd. Kortom, ik was content en trots op waar ik stond. Dus in een eerder stadium, toen deze optie als een luchtig ‘stel-nou-dat-proefballonnetje’ werd opgelaten tijdens het avondeten, zei ik standvastig en zonder twijfel: bedankt maar NEE bedankt.

Het zou echter niet heel lang duren voordat mijn gedachten met me aan de haal gingen en ik toch meer en meer de voordelen van zo’n guided escape ging zien. Zo zag ik het op dat moment, als gecontroleerd ontsnappen aan het vlug draaiende rad waarin we maar renden en renden en renden. Naast het drukke gezin met kleine kinderen, de familie, ons sociaal leven en alle leuke dingen die er op ons pad kwamen, was ik op mijn werk terechtgekomen in een negatieve flow. Ik deed heus nog een heleboel leuke dingen, had zelfs een maar zeer leuke werkzaamheden, maar bepaalde onderdelen van mijn werk vond ik helemaal niet meer zo fijn, en deze onderdelen gingen steeds meer overheersen. En eigenlijk was het gewoon tijd voor verandering, na tien jaar op dezelfde plek te zijn gebleven en heel veel mooie dingen te hebben gedaan.

Ik mocht van mijn toenmalig leidinggevende starten aan een systemisch loopbaanbegeleidingstraject. Wat wilde ik, wat kon ik, hoe doorbrak ik de huidige negatieve flow waar ik mijzelf in bevond? Mijn begeleider Monique coachte mij slowly but surely terug naar mijzelf, naar mijn verwachtingen, naar mijn verlangens, en liet me weer opnieuw opmerken waar ik zelf heel blij van werd. Een soort KonMari-methode, maar dan gericht op het ‘opruimen’ van professionele verwachtingen en systemisch opgelegde patronen. Does it spark joy? No? Dan verkenden we samen of het ‘nodig’ was om deze taken, banen, professionele verwachtingen te behouden, of dat het misschien toch tijd was om deze los te laten.

Een systemisch loopbaantraject gaat natuurlijk over meer, getuige ook de naam. Het is niet ‘alleen maar’ een loopbaantraject. Het gaat ook over systemen in je leven, over familie (opstellingen) en jouw plaats daarbinnen. Ik bekijk de wereld graag holistisch, voor mij was dit de perfecte aanpak. Het traject bij deze begeleider vond ik dus ook echt een cadeau, af en toe zwaar, confronterend en zelfs life changing. Want al gauw kwam ik erachter dat ik niet eerlijk was over het waarom, waarom ik niet naar het buitenland wilde voor een paar jaar. En de zwaarstwegende reden, zo moest ik mezelf bekennen, was ons ‘thuisfront’. Mijn moeder. Mijn schoonmoeder. De twee vrouwen die zo’n grote rol speelden in onze levens en die van onze kinderen. Wij konden niet zonder hen. En misschien konden zij niet zonder ons. Ik voelde van alles, schuldgevoel. Wat zouden we hen aandoen. Bovendien is mijn moeder ook echt een vriendin, we spreken elkaar élke dag! Ik voelde ook schaamte, dat ze zo’n rol hadden gespeeld in onze levens, en dat wij dan nu zomaar aan onze palen trokken en verhuisden. En als je zoiets eenmaal ontdekt, dan moet je er ook iets mee. Maar een lang verhaal kort: we gingen toch! Ondanks het schuldgevoel en de twijfels die ik voelde. En het is niet niks. Het is echt, absoluut, NIET NIKS. Niet voor jezelf, maar al helemaal niet voor het thuisfront, voor die mensen die je achterlaat. Want wij kiezen voor dit avontuur en zij krijgen het opgelegd. Ze moeten wel. Ze moeten ineens een oma/opa/familielid op afstand zijn, van oppas-oma naar vakantie-oma. Van om de hoek en dagelijks binnenwippen, de kleinkinderen van dichtbij zien opgroeien, naar Skype- en Facetime-gesprekken die niet soepel verlopen. Jonge kinderen en bellen…. not so much!

Het loslaten van al die angst voor het onbekende, voor het vertrek, het achterlaten, de achterblijvers, maar ook voor ons gezin, gaan we het wel redden? Loslaten was nooit mijn sterkste kant. Halverwege onze voorbereiding naar dit nieuwe land kwam ik de quote tegen die mij zou sterken en zou blijven sterkten. Inmiddels afgedrukt en in een lijstje in ons huis:

“When you fall in love with the unknown: you’re free.” (Byron Katie)

Ik vind het moeilijk om hierover te schrijven. Het is niet leuk, het is niet luchtig en het is bovendien heel persoonlijk. Voor alle betrokkenen. Maar gaandeweg dit proces leer ik, dit geldt dus voor ons allemaal, voor alle collega-in-de-steek-laters! Want zo voelt het. Dat is natuurlijk niet wat je doet, in de steek laten. Je kiest voor avontuur, voor je gezin. We krijgen deze kans misschien maar één keer! Maar ja, daarmee zeg je dus indirect dat je niet kiest voor de ander, maar voor jezelf. Brené Brown geeft me al sinds het begin van ons avontuur de juiste woorden, en ze zegt: “choose belonging over comfort”, wat zoveel betekent als “word van jezelf, zoek jezelf, dat is niet makkelijk (soms wildernis) en zelfs pijnlijk, maar “try to show up and be who you are”.

“It’s hard to say, but your comfort is not my priority. My comfort has to be my priority (first).”  Bishop Mariann Budde hosts Dr. Brown for a conversation on courage and vulnerability at the Washington National Cathedral, January 21 2018. Video available via youtube.

Het voelt als balanceren tussen egoïsme en altruïsme en het lijkt toch alsof daar precies in het midden, waar die twee samenkomen, je jezelf vindt. Je bewuste keuzes maakt voor jou, voor jezelf, maar nooit los van de ander. Ja, het is jouw leven en dat moet je zelf leven. En ja, dat geldt ook voor die ander. Maar jouw leven is ook je leven mét de ander, met het andere.

Wij kozen voor ons avontuur, wetende dat dat de belangrijkste mensen in ons leven ongelofelijk zou aangrijpen en treffen. En dat is inderdaad de wildernis, zoals Brené Brown omschrijft. Pijnlijk, kwetsbaar, verwarrend. Je wilt er zijn, maar je bent er niet. En dat is extra zwaar wanneer er in dat thuisfront allerlei zaken opspelen, het thuisfront het (nog) moeilijk(er) krijgt. En al die vreselijke opmerkingen, “Ach, tegenwoordig heb je Skype en Facetime!” of “Nou, je moet het maar zien als een heerlijk vakantieadresje!”, “Dan ga je daar toch lekker 2x per jaar naartoe?”, daar hebben ze echt niks aan. Dat maakt naar mijn idee alleen maar dat ze zich nog eenzamer voelen, en dat is misschien ook zo. Alleen. Want je begrijpt het thuisfront pas wanneer je zelf een achterblijvend thuisfront bent geworden (of de andere kant bent van dat thuisfront, de verlatende partij). Zo is het en zo zal het zijn. Zoals je pas weet wat gezondheid is wanneer je ongezond blijkt te zijn. Natuurlijk gunden zij ons dit prachtige avontuur. En uiteraard vinden/vonden zij hun draai ook opnieuw en dat vind ik ongelofelijk knap, ga er maar aanstaan. Zij hebben hun zoektocht en wij de onze. Wij hier, zij daar.

Soms voelt het alsof wij nu samen, met z’n viertjes, op dat onbewoonde eiland zitten waar ik zo naar kon verlangen. En dat voelt vaak heerlijk! Bevrijdend. Voor de ander, thuis, niet fijn om te horen misschien, want die zou kunnen horen dat je je bevrijdt voelt zonder hen. Maar dat is niet wat ik voel en zeker niet wat ik bedoel. Met bevrijdend bedoel ik dat het voelt alsof je op CTRL-ALT-DEL drukt, en even helemaal opnieuw je gezinsleven kunt indelen. Opnieuw, samen, je gezinsmissie beschrijven. Ik geloof dat we als gezin hechter zijn dan ooit. Hechter doordat we samen dit avontuur aan zijn gegaan. Ons gezin is nu eindelijk ‘genoeg’ voor ons. Geen FOMO meer! Samen met kerst of met oud en nieuw: geweldig. We hebben elkaar en dat is goed, dat is genoeg, dat is alles. En gek genoeg merkte ik ook dat ‘eenmaal hier’ ook betekende ‘niet meer daar’. Ik ben een beetje losgekomen van Nederland. Dit is nu tijdelijk ons thuis. Schuldgevoel naar thuis? Ja, heel vaak. Gemis ook, net zoveel. Het is voor alle partijen niet makkelijk, ook al leidt men thuis natuurlijk ook gewoon het eigen leven. Het blijft aanpassen. Het goede nieuws voor het thuisfront: we komen natuurlijk wel terug en dan zal Nederland weer langzaam ons thuis worden. Het slechte nieuws: nu nog niet…

We vinden allemaal een manier om de tijd te overbruggen. En ja, de tijd vliegt. Maar misschien vliegt ie hier wel net iets harder dan thuis, waar alles op zich hetzelfde bleef alleen een heel gezin ineens niet meer fysiek aanwezig is. Persoonlijk vind ik dat dit onderdeel van ons expat-leven erg onderbelicht blijft en dat het eigenlijk meer aandacht verdient. Van de vele thuisfronten die ik tot nu toe sprak ervaart menigeen dit als een periode van rouw. Men ‘verliest’ die dierbaren in hun omgeving, in hun leven. Tijdelijk, maar toch, meestal niet ‘maar een paar maanden‘! Voor mijn moeder is dit helaas dubbel zo (z)waar. Mijn lieve grote broer verhuisde een jaar of 15 geleden naar Tokio, Japan en hij is niet voornemens om naar Nederland terug te keren, voor zover ik (nu) weet. Hij is gelukkig daar, met zijn vrouw, zijn baan, zijn vrienden. Zijn leven is daar. Nu, maar misschien wel voor altijd? Mijn moeder kreeg twee kinderen, en allebei wonen ze nu buiten Nederland. De ene misschien wel voor altijd heel ver weg. De ander gelukkig ‘maar een paar jaar‘. Sja. Het zal je maar gebeuren, denk ik nu, als moeder van mijn twee kinderen. 

En elke keer wanneer ik spreek met partners in mijn omgeving, hoor ik vrijwel altijd hetzelfde. Hoe het thuisfront hun keus natuurlijk ook heeft beïnvloed. Hoe moeilijk het kan zijn voor de achterblijvers. Maar ook hoe lastig men het zelf vindt om die gevoelens te plaatsen, je leven te leven, de schuld en twijfel te parkeren. Anders deed je het voor niks? Integreren in het nieuwe land is dus meer dan je weg leren vinden zonder navigatie, integreren is ook loslaten van een ander thuisland. Loslaten van een thuisfront. Integreren is ook zélf je bestaan opbouwen, met elkaar, en zonder die anderen die belangrijk zijn bij dat proces. Integreren is zoveel meer dan ik van tevoren had bedacht. Integreren is alles, en is niet voor niks een werkwoord…

Binnenkort vliegen de kinderen en ik weer even naar het thuisland, twee weken thuisfront om ons heen. Knuffelen, aankijken, vasthouden, contact in real time, in plaats van (haperend) Facetime! We zijn nu al bezig met onze verlanglijstjes: wie zien we wanneer, wat gaan we eten (ooooh, een patatje met (glutenvrije) frikandel van de snackbar!), wat willen we allemaal kopen om in de koffers weer mee terug te nemen! Maar vooral, first and foremost: thuisfront… we komen er bijna aan! We tellen de dagen en kunnen niet wachten!