Seventh blog post

JA! Tijd om de stilte te doorbreken. Want genoeg te vertellen, genoeg te overdenken, maar ook genoeg van het denken over het overdenken. Snap je het nog? Eigenlijk weet ik niet meer waar ik moet beginnen, maar gelukkig weet ik nog wel precies waar ik ben geëindigd. Namelijk, in de ontkenning. Ontkenning van alles wat was, wat nieuw was, wat anders was, wat NIET was, ontkenning van alles dat ik miste, waar ik naar verlangde. En ik ontkende zo hard dat ik zei: “Nee hoor, van ontkenning heb ik geen last…”

Maar net voordat ik die ontkenning keihard induikelde viel mijn oog op het (toen net) geschreven blog van Dick van der Wateren, een collega in opvoeding- en onderwijs-land, een blogpost over ‘verwondering’. Zijn eerste blogpost in een reeks over het fenomeen ‘verwondering’ van 4 september 2017. Het raakte me direct na het lezen van zijn eerste poging tot duiding van het begrip verwonderen, want mijn blog noemde ik niet voor niets Lies wonders. Wat is dat eigenlijk, verwonderen? *zucht, verwonderde ik me* Ik besloot om het even te parkeren (lees: ontkennen) en als concept op te slaan voor mijn eerstvolgende blogpost. En dat is dus vandaag, 10 januari 2018 (HAPPY NEW YEAR). Van september tot januari had ik kennelijk nodig om over de ‘schok’ heen te komen van het leven in de VS, een nieuwe wereld waar ik als moeder van twee kinderen behoorlijk van onder de indruk was. School. Gewoontes. Verwachtingen. Vanzelfsprekendheden. Alles. Is. Anders.

In zijn blogpost schrijft Van der Wateren over het begrip ‘verwondering’ en tracht het begrip te duiden aan de hand van oa Van Dale en Wikipedia. Hij slaat na enige toelichting een brug naar de filosofie en belicht het begrip vanuit ‘Inleiding tot de Verwondering’ (1967), door de Nederlandse filosoof Cornelis Verhoeven (1928-2001);

Niets is zomaar wat het is, alles is anders, zo zou de verwondering als stelling kunnen worden geformuleerd.

In de verwondering ervaren wij ons zelf op grond van een ontmoeting met een werkelijkheid.

Het is een avontuur waarvan hij [de mens] de afloop niet kan voorzien, een oefening in de vrije val.

Van der Wateren: “Volgens die eerste uitspraak is verwondering een denkhouding die niets als vanzelfsprekend ervaart. Het is de kinderlijke blik op de wereld waardoor we onbevangen vragen kunnen stellen bij alles wat we zien, horen, voelen en ruiken. De tweede uitspraak zegt dat wij door ons te verwonderen iets leren over wie wij zijn in verhouding tot de wereld waarin wij leven. De derde uitspraak leert ons dat, wanneer we ons overgeven aan verwondering, we een avontuur aangaan waarvan de uitkomst ongewis is. Verhoeven heeft het over een crisis – het moment dat we ons verwonderen — die ons dwingt anders naar ons leven te kijken.

Verwondering is daarmee de denkhouding die vanzelfsprekendheden radicaal afwijst, die ons niet alleen dwingt anders te gaan denken over de dingen waarover we ons verwonderen maar ook onze eigen positie te bevragen. We nemen afscheid van onze vertrouwde oude zekerheden en stellen daarvoor een vragende, filosofische denkhouding in de plaats.”

Nou. Dat dus. Daar ben ik dus actief mee bezig geweest. Emotional clearing I guess. Afscheid nemen van vertrouwde oude zekerheden. En dat is niet easy. Dat is oncomfortabel, eng, spannend, uitdagend, en enorm ENORM vermoeiend. Dat dus! Slowly kom ik/komen wij uit de vrije val en begin ik/beginnen wij ‘thuis te zijn’ in de VS. Het gaat ook echt helemaal oké hoor! We ontdekken, reizen rond, leren leven in een ander land met alle bijbehorende pieken en dalen. Alle bekende vanzelfsprekendheden zijn weg en langzaam dringen nieuwe vanzelfsprekendheden zich aan ons op. Als je buren uitnodigt dan komen ze met lekkere versgebakken goodies (dit wordt andersom dus ook verwacht). Dat vinden we nu al heel gewoon. Als je naar een kinderverjaardag gaat dan breng je een cadeau mee in een keurig opgemaakt cadeautasje, ipv onhandig ingepakt (en geplakt) in cadeaupapier (vandaar dat ik rond Elle’s verjaardag echt NERGENS cadeaupapier kon kopen… ). Ook heel gewoon. Net als het feit dat een cadeautje nooit wordt opengemaakt waar de gasten bij zijn. Of net als het feit dat ouders meekomen naar een feestje en ook broers en zusjes meenemen. Check. Ach, ik kan zoveel zaken opnoemen. Alles is ‘anders’ zou ik zeggen, maar dat is alleen maar zo vanuit mijn en ons ‘oude’ perspectief. Alles is eigenlijk heel gewoon, alleen ik ben nieuw… wij zijn nieuw. Maar na een half jaar komen we aardig mee en waren we nieuw. Met de nadruk op waren.

Vanmorgen juichten de kinderen allebei op de achterbank van onze te grote auto: “Yes! School! School! Can’t wait to go to school!” Ik zag ze uitstappen om via de carpool line blij naar binnen te rennen. Hand in hand nog even achterom kijken om te zwaaien en “BYE MOMMY” te roepen, en off they went. Naar school. Hun school. En ik vond dat vanmorgen dus ook heel normaal. Het is ‘gewoon’ geworden. Wat heer-lijk! Allebei een geweldig tussenrapport in december. Vloeiend in Engels nu, afgewisseld met Frans en Nederlands. Vriendschappen, playdates, verliefdheden. Rocco had vandaag zijn eerste piano-les en hij vond het geweldig. Hij sprak met zijn muzieklerares een muzikale taal die mij totaal ontging. Verhip, Elle en ik keken ernaar. Ik zag nu hoe (3x per week) muziekles op hem inwerkte. Ze ontleedden de muziek kennelijk volgens ‘de’ Kodály Method. Uhm, say what?! Ik keek naar Elle om samen met haar een verontwaardigd gek gezicht te kunnen trekken, en ineens zie ik Elle de noten lezen en meegaan (ook 2x per week muziekles dus…): ta-ta-ti-sjjj-ti-ti-taaaa. (zie Instagram voor video van Rocco en zijn eerste pianoles) Voor Elle was dit kennelijk allang niet meer nieuw, maar gewoon heel gewoon.

Het laatste hoofdstuk van Verhoeven’s ‘Inleiding tot de Verwondering’ (1967) draagt de kop: Filosofie van het Enthousiasme. Klinkt als een mooi begin nu we de ‘drang ons te verwonderen sec om ons te verwonderen’ loslaten. Geheel in lijn met de circle of change die me inmiddels zo bekend is. Het ervaren van een cultuurschok, ik deed het volgens het boekje. “Doorgaans wordt gesteld dat expats een veranderingscyclus doorlopen. In deze cyclus volgen verschillende fasen elkaar op, beginnend met de ‘honeymoonfase’, gevolgd door desoriëntatie, ontkenning, frustratie en tot slot aanpassing en integratie. Het is gebleken dat deze cyclus voor de niet-werkende partner gekenmerkt wordt door diepere dalen dan voor de werkende partner. Ook duurt de aanpassing en acclimatisering langer bij de niet-werkende partner.” Yep. Volgens het boekje. En dat is best fijn, want dat geeft tenminste houvast en herkenning. Ondanks dat ik geloof ik toch heel hard hoopte dat ik bijzonder zou afwijken, en gewoon heel snel integreerde…

Enfijn, nu ik dan toch uit de frustratie ben (WHOOT!) en aangekomen ben in de fase van aanpassing en integratie (staat 9 maanden voor weet ik inmiddels), nu voel ik dat laatste hoofdstuk van Verhoeven ook echt: Filosofie van het Enthousiasme. Dat is een heel ander soort verwonderen voor mij! Niet om het vergelijken, maar om het ervaren. Zonder kaders, zonder vooroordeel of Nederlandse bril! En dus boekten we een reisje Philadelphia in februari, ga ik een paar dagen New York met een groepje Dutch ladies, gaan we met het gezin naar Virginia Beach en The Outer Banks (North Carolina) in maart en april, samen (ALLEEN!) een paar dagen New York City in mei, gevolgd door een nog onbekende vakantieweek in juni. En daarna? Dan vliegen de kinderen en ik voor een maand naar Nederland waar we vast en zeker (en toch nog onverwacht) in een vrije val zullen komen van de vergeten vanzelfsprekendheden die voor ons dan weer even nieuw en anders zullen zijn! Na een jaar VS zullen we dat eind juni in ieder geval mindful en met grace, joy en gratitude ondergaan. Ik raad het eenieder aan, een avontuur waarvan je de afloop niet kunt overzien, een tijdje zeer bewust in een vrije val!